Daktuin Vincentiushof in Venray laat bewoners zich thuis voelen
De Zorggroep en Vincent van Gogh realiseerden in 2015 twaalf kleinschalige groepswoningen voor hoogwaardige zorg aan het Vincentiushof in Venray. Jonkers daktuinen mocht in opdracht van Smeets Bouw uit Maastricht de vier identieke daktuinen bij deze woningen realiseren.
Op Vincentiushof zijn wooncomplexen voor dementerende ouderen gebouwd die beschikken over een daktuin. Het ontwerp voor deze daktuinen werd gemaakt door groeningenieur Anjo Verhoeven en ontwerpster Anita Ebbing: “In de ontwerpfase houden we rekening met het Programma van Eisen dat door De Zorggroep voor dit soort woningen en hun dementerende bewoners is opgesteld. Ook putten we uit onze ervaringen met de reeds eerder ontworpen tuinen voor De Zorggroep. We ontwerpen elke centimeter met in het achterhoofd het aanspreken en stimuleren van de menselijke zintuigen.”
Herkenbare tuinelementen
“In het ontwerp houden we onder meer rekening met de bewoners door bewust te kiezen voor herkenbare elementen, zoals ‘30 bij 30’ grijze betontegels. Deze tegels worden al heel lang in de openbare ruimte en in de privétuinen gebruikt en zijn dus herkenbaar en vertrouwd voor de bewoners”, vertellen Anita en Anjo. “In de eerste tuin die we voor De Zorggroep ontwierpen, kozen we voor grote antracietkleurige tegels. Er waren hierdoor ouderen die toen niet op het terras durfden omdat ze dachten dat ze in een gat zouden vallen. Zo belangrijk is herkenning voor de bewoners.”
Een thuisgevoel scheppen
“Mensen met dementie zijn vaak angstig of opstandig, omdat zij onmacht voelen en de grip op het leven en de omgeving verliezen. Veranderingen, zoals verhuizen naar Vincentiushof, zijn onherroepelijk van invloed op het welzijn van deze mensen. De Zorggroep heeft daaromheen een hele filosofie van wonen en beleven geïntroduceerd waar architectuur en woninginrichting zich in moeten voegen. Wij hebben met onze tuinen en daktuinen daarop ingehaakt en dit verder uitgewerkt”, vertellen Anjo en Anita. “Wij willen een huiselijke omgeving scheppen die de bewoners herinnert aan vroeger, dan moet je met je inrichting bijvoorbeeld teruggaan in de tijd: eiken meubelen, behang op de muren, beeldjes en kabouters in de tuin én dus ook herkenbare ‘ouderwetse’ tuinbeplanting zoals een ligusterhaag en een rozenperk. Een mooi moment is als een oudere dame de dorre blaadjes uit de planten gaat halen, want dat hoort zo: opgeruimd staat netjes.”
Nadat Anjo en Anita het ontwerp klaar hadden, vroeg Optigrün namens Smeets Bouw aan Jonkers daktuinen om de technische engineering voor zijn rekening te nemen. “In het technische ontwerp bepaalden we de pakketopbouw van de diverse elementen, zoals verharding, gazon en plantenbakken. Bij al deze onderdelen hielden we rekening met een maximale dakbelasting van 250 kilo per m²”, vertelt Bram Legierse van Jonkers daktuinen. “We zijn erg content met het eindresultaat en het geeft ons een goed gevoel dat we mochten bijdragen aan het creëren van een thuis voor de bewoners.”
Enkele specifieke kenmerken en elementen in het daktuinontwerp:
- De daktuin nodigt de bewoners uit om zich te bewegen in de tuin, van plek naar plek, ze kunnen rondjes lopen.
- Er is gekozen voor herkenbare tuinplanten, groen, objecten en meubilair.
- Valincidenten helpen we voorkomen door het gebruik van plantbakken met een hoogte van minimaal 45 cm. Ook liggen er geen drempels, opstaande randjes en wiebelende tegels.
- De levendigheid wordt gestimuleerd met volières, kippenrennen en/of konijnenhokken.
- Kruiden- of moestuintjes zijn op hoogte geplaatst, zodat de tastzin wordt gestimuleerd.
- We ontwerpen voor dichtbij en voor veraf.
- Er zijn genoeg plekjes die in de schaduw en uit de wind liggen.
- Er zijn zitplaatsen waar men samen kan zitten, maar ook alleen.
- Het is een daktuin waar ook het personeel zich goed in voelt. Zo zijn er bijvoorbeeld overdekte plekjes in de tuin voor rokende personeelsleden.
